تغذیه سالمندان :
امروزه بر همگان روشن است که هر یک از مواد مغذی دارای نقش های مهمی در بدن هستند و کمبود دریافت هر یک از مواد مغذی سبب ابتلا به بیماری های گوناگون می گردد، این در حالیست که سالمندان از گروه های آسیب پذیر و مستعد دریافت ناکافی مواد مغذی هستند. توجه به تغذیه در این دوران به دلیل تغییر نیازهاي تغذیه اي بدن از اهمیت به سزایی برخوردار است. نیاز سالمندان به مواد مغذي متأثر از داروها، بیماری ها و پدیده هاي بیولوژیکی دوران میانسالی و سالمندي بوده و در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. دوران سالمندی به سنین بالای 60 سال اطلاق میگردد. ولی تغییرات سالمندی از سالها قبل آغاز میگردد.توجه به تغذیه در این دوران به دلیل تغییر نیازهای تغذیه ای اهمیت دارد.همچنین رعایت اصول تغذیه صحیح در سنین میا نسالی و سالمندی سبب میشود فرد سالهای عمر خود را با سلامت و نشاط و راحتی بیشتر طی نماید و کمتر در معرض بیماریهای شایع (فشار خون بالا،چربی خون بالا،دیابت،پوکی استخوان و....)قرارگیرد. سالمندان معمولاً با توجه به شرایط فیزیکی و پزشکی فعالیت کمی دارند و در نتیجه باکاهش مصرف کالري روزانه روبرو هستند و در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژي دچارمشکلات و عوارضی مانند: چاقی، فشارخون، بیماري هاي قلبی وعروقی میشوند.به منظور پیشگیری از سوءتغذیه بالا در سالمند ان باید توصیه های تغذیه ای ویژه ای را برای این افراد در نظر گرفت .مهم ترین راهنمای تغذیه ای برای این سنین ،تهیه غذا های ساده و کم حجم است که تما می نیازهای فرد به مواد مغذی را تا مین کرده و متنا سب با فرهنگ مصرف فرد باشد .به این منظور مصرف متعادل و روزانه مواد غذایی ،تما می گرو های غذایی توصیه میشود .تا کید در برنا مه غذایی سالمندان بر مصرف مواد غذایی کم چرب و کم کلسترول (شیر و لبنیات کم چرب،کا هش مصرف روغن،کره،خامه و ...) کم نمک و پر فیبر است.
اصول برنامه ریزي تغذیه اي براي دوران سالمندي مشابه برنامه تغذیه اي سایر افراد جامعه می باشد، اما برخی تفاوت هاي اصولی وجود دارد که به علت شرایط خاص این دوران بایدمورد توجه قرار گیرد. از آنجا که اخیراً بعضی از سالمندان به صورت انفرادی زندگی می کنند ممکن است نتوانندغذاي مناسبی براي خود تهیه نموده و یا به دلیل تنهایی انگیزه اي جهت طبخ غذا نداشته باشند برنامه غذایی دوران سالمندي شامل طیف متنوعی از مواد غذایی است مصرف روزانه حداقل 6واحد از گروه نان و غلات ،2واحد از گروه میوها ،3 واحد از گروه سبزیها ،3واحد ازگروه شیر و لبنیات ، و 2 واحد از گروه گوشت و حبو بات برای سالمندان توصیه میشود.گرچه سالمندان با توجه به شرایط فیزیکی نیازمند دریافت کالري کمتري هستند ولی ازنظر سطح مواد مغذي و حفظ سلامت جسمانی مطلوب خود حتی ممکن است به مواد غذایی بیشتری در مقایسه با سایر افراد عادي نیازمند باشند که در این بین مصرف مواد غذایی با کیفیت با لا (از لحاظ پروتئین ) مانند گوشتهای کم چرب ،مرغ ،ماهی ،تخم مرغ،فراوردهای لبنی بدون چرب یا کم چرب تامین شود. در این دوران مصرف مایعات از اهمیت خاصی برخوردار است،زیرا افرادمسن علیرغم نیاز واقعی به مایعات کمتر احساس تشنگی میکنند و به همین دلیل بیشتر مستعد کم آبی بدن و ابتلاء به یبو ست هستند .جذب کلسیم و ویتامین د بدن با افزایش سن کاهش مییابدکه خود اثر مخربی بر سلامت استخوانها دارد و سبب افزایش احتمال شکستگی های استخوا نی میشود بنا بر این با افزایش سن نیاز بدن به مصرف منا بع غنی کلسیم و تامین ویتامین د( با استفاده از نور خورشید و یا قرص ) افزایش می یا بد.قرار گرفتن به مدت طولانی تر در معرض نور خورشید و مصرف جگر،روغن کبد ماهی،توصیه میشود. در صورت نیاز، مکمل دارویی کلسیم با نظر پزشک باید مصرف شود. توانایی جذب ویتامینB12 نیز به دلیل کاهش تولید اسید معده در این افراد کاهش می یابد. اسید معده جهت آزادسازی ویتامین B12 از یک سری حامل های پروتئینی ضروری است. کمبود ویتامین B6 در سالمندان شایع است زیرا با بالا رفتن سن، متابولیسم این ویتامین افزایش می یابد. کم خونی فقر آهن در سالمندان نسبت به افراد دیگر شیوع کمتری دارد اما در افرادی که غذاهای کم انرژی مصرف میکنند شایع است .با توجه به اینکه برخی از علایم کمبود روی شبیه علا یمی است که بطور طبیعی همزمان با سالمندی بروز میکند ما نند کاهش چشایی والتهاب پوست بنا بر این تو صیه میشود سالمندان در برنامه روزانه خود از منا بع غذایی حاوی روی (جگر ،گوشت،حبو بات ،غلات ،مغزهاو....)استفاده کنند.
عوامل زیر ممکن است فرد سالمند را با مشکلات تغذیه اي و در نهایت به سوءتغذیه مواجه سازد :
 • فقدان انرژي و پروتئین کافی(مصرف مواد غذایی و جذب آنها).
 • کمبود و یا کاهش برخی ویتامین ها.
 • کمبود و کاهش مواد معدنی.

علایم سوءتغذیه سالمندان :
دسترسی کوتاه مدت معمولا با استفاده از لوله¬های نازوگستریسوءتغذیه ممکن است به صورت خفیف طوري خود را نشان دهد که علایم آن براي افرادو خود شخص قابل تشخیص نباشدعلایم و نشانه هاي سوءتغذیه در تمامی افراد یکسان نیست و بستگی به آن دارد که فرد ازچه ماده مغذي با کمبود مواجه باشد. زمانی که سالمندي دچار سوءتغذیه می شود علایم ذیل ممکن است در او مشاهده شود :
 - گیجی، عدم کفایت و آگاهی نسبت به شرایط خود و محیط اطراف .
 - تحریک پذیري و عصبانیت بدون داشتن کنترل.
 - کاهش دفع ادرار و بروز مشکلات کلیوي.
 - زبر و فلسی شدن پوست بدن.
 - یبوست، انسداد ناقص روده اي.
 - سرگیجه و عدم تعادل که می تواند به افتادن و سقوط سالمندان منجر شود.
 - خستگی اختلالات قلب و عروقی، گوارشی، ریوي واختلال دستگاه ایمنی و مستعد شدن به عفونت.
 - کاهش وزن، بدون این که فرد قصد کم کردن وزن داشته باشد.
 - ضعف عضلانی و کاهش قدرت.

مکمل های تغذیه ای سالمندان
هنگامیکه رژیم غذایی به تنهایی نمی تواند نیازهای غذایی را تأمین نماید، مکمل تغذیه ای خوراکی به رژیم غذایی عادی افراد افزوده می شود. دریافت مکمل یک روش بالینی مناسب برای درمان سوء تغذیه است و منجر به تامین انرژی، پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی می گردد. از مزایای آن می توان به کاهش عوارض زخم بستر، التیام زخم، عفونت ها،کاهش مرگ و میر در افراد سالمند شدیداً بیمار وکاهش مراجعات به بیمارستان اشاره کرد.